Odbudowa Teatru Wielkiego - Opery Narodowej po zniszczeniach wojennych trwała dwadzieścia lat. Uroczyste otwarcie budynku w 1965 roku było wydarzeniem ważnym dla Warszawy, pokazującym skalę destrukcji, ale i determinację do wskrzeszenia miasta. W 2025 roku na scenie Teatru odbędzie się prapremiera opery o odbudowie Warszawy wpisująca się w osiemdziesiątą rocznicę rozpoczęcia tego niełatwego procesu.
Inspiracją dla powstania spektaklu była książka Grzegorza Piątka Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949 będąca panoramą pierwszych powojennych lat niezwykłego przedsięwzięcia, które połączyło ludzi niezależnie od poglądów i na przekór wojennej pożodze. Librecista Beniamin Bukowski stworzył historię, która czerpie ze źródeł z epoki: przemówień politycznych, technicznego żargonu urbanistyki, jak i potocznego języka ulicy. Nie jest to jednak kronika historyczna, lecz opowieść o splatających się ze sobą skomplikowanych ludzkich losach.
Głównymi bohaterkami są tu dwie kobiety: wzorowana na Helenie Syrkus modernistyczna architektka pracująca w Biurze Odbudowy Stolicy, której przedwojenne marzenia o przebudowie niefunkcjonalnego miasta przeistaczają się w makabryczną rzeczywistość, oraz amerykańska dziennikarka, w której można odnaleźć rysy Anne Louise Strong – reporterki zafascynowanej komunizmem, przemierzającej wraz z Armią Czerwoną zniszczoną wojną Polskę. Ich spotkanie doprowadzi do tego, że obie będą musiały zrewidować swój światopogląd.
Muzykę do spektaklu stworzył kompozytor Cezary Duchnowski. Utwór łączy w sobie rozmach orkiestrowy z nowoczesną elektroniką, partie solistyczne z chóralnymi, dzięki którym można będzie opowiedzieć zarówno o ogromie tragedii miasta, jak i perspektywach indywidualnych jego mieszkańców. Dla pochodzącej z Warszawy reżyserki Barbary Wiśniewskiej opera ma osobisty wymiar, gdyż jest to historia, w której odbijają się także losy jej rodziny. Jednocześnie interesuje ją szeroki wymiar materialny i społeczny zniszczenia i odbudowy Warszawy – traumatycznego doświadczenia przekładającego się na kolejne pokolenia, które jednak dzięki determinacji udało się przekształcić we wspólny wysiłek będący przykładem niespotykanego w dziejach powstania z gruzów zrównanego z ziemią miasta.
Opera o Warszawie to nie tylko opowieść o tragicznych i chwalebnych kartach z historii miasta, ale i bardzo współczesne dzieło o życiu metropolii zawieszonej między projektami architektów i urbanistów, ideologiami polityków a potrzebami i marzeniami mieszkańców.
